شناسایی ارقام متحمل به خشکی در جو

به منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی و غربال کردن شاخص های تحمل به تنش خشکی تعداد 26 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم وآبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مورد آزمایش قرار گرفتند. شاخص های تحمل به خشکی از قبیل: میانگین بهره وری(mp)، شاخص تحمل(tol)، میانگین هندسی بهره وری(gmp)، شاخص حساسیت به تنش (ssi)، شاخص تحمل به تنش(sti) وحساسیت به تنش(s) بر مبنای عملکرد دانه تک بوته در شرایط آبی (yp) ودیم(ys)،محاسبه شدند. اختلاف بسیار معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه شاخص ها وعملکردهای آبی و دیم وجود داشت که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی در بین ژنوتیپ ها است و انتخاب برای تحمل به خشکی و دورگ گیری برای مطالعات ژنتیکی وبرنامه های اصلاحی را امکان پذیر می سازد. در شرایط آبی ودیم بیشترین عملکرد و نیز بیشترینmp ،gmp و sti متعلق به ژنوتیپ های رادیکال، badia و سینا بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد دانه در تک بوته در شرایط آبی ودیم وشاخص های تحمل به خشکی نشان داد که mp ، gmp و sti مناسبترین شاخص ها برای غربال کردن ژنوتیپ های جو می باشند. با توجه به این شاخص ها و عملکرد بالا در دو محیط آبی ودیم بهترین ژنوتیپ های متحمل به خشکی ژنوتیپ های رادیکال، badia ، سینا، کویر و terean78 تشخیص داده شدند. نمودار چند متغیره بای پلات گابریل نیز نشان داد که ژنوتیپ های رادیکال، badia ، سینا، کویر و terean78 در مجاورت بردار های مربوط به شاخص های تحمل به خشکی یعنی mp ، gmp و sti قرار دارند ضمناَ از بین این پنج ژنوتیپ سه ژنوتیپ کویر، رادیکال و سینا به دلیل عملکرد بالای آنها در شرایط دیم بعنوان بهترین ژنوتیپ ها در کل معرفی شدند. همچنین توزیع ژنوتیپ ها در فضای بای پلات گابریل وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها نسبت به تنش خشکی را نشان داد. تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها را در هر دو شرایط در سه کلاستر جداگانه قرار داد که ژنوتیپ های متحمل به خشکی در هر دو شرایط در کلاس های جداگانه قرار گرفتند.